Huizum

Aebinga-state

Toen

Zoals eerder uitgelegd, komt de naam Huizum waarschijnlijk bij de stinsen die er te vinden waren vandaan. De stins met de meest uitgebreide geschiedenis is de Aebinga State. Door de jaren heen heeft is de naam van de state en de familie vaak veranderd van Abinga naar Abbingha tot Aebinga. De eerste notering van deze state is rond het jaar 1400, ongeveer gelijk met de eerste notering van de gemeente Leeuwarderadeel. De bewoner was toen Abba Abbingha, die mederichter was van de gemeente Leeuwarderadeel.

In de tekening hieronder te zien waar de Abbinga State te vinden was.

Bron: Leewarder Deel, B. Schotanus a. Sterringa, 1695

Uit de tekeningen die gemaakt zijn door Jacob Stellingwerf in 1722, is de volgende impressie van de state gemaakt: Het complex bestaat uit een onderkelderd twee verdiepingen hoog bouwwerk met een schilddak, uit het water opgetrokken. Op de benedenverdieping zijn rondboogvensters te zien en boven smalle hoge vensters met luiken en glas-in-lood.
Daarvoor staat een lager L-vormig bouwwerk met een trapgevel en een uitgebouwde geveltuit. Tegen het L-vormige gebouw staat een zeer eenvoudige, rechthoekige toren met een schilddak, wellicht een restant van de oorspronkelijke stins die later is verhoogd en tot traptoren gedegradeerd. Ook dit kleinere L-vormige gebouw lijkt smalle ramen met luiken te hebben, maar wie de tekeningen van Jacob Stellingwerf kent, zal weten dat hij de gebouwen en dus ook de detaillering vaak veel smaller tekende dan ze in werkelijkheid waren. Boven de ingang van dit gebouw zit een wapensteen met alliantiewapens en in de zijgevel is 1596 te lezen, ongetwijfeld in de vorm van muurankers.

Hieronder is een tekening van Jacob Stellingwerf van de state. Zo zou het er ongeveer uit hebben gezien.

Bron: Tusken Potmarge & Joske V, bkz. 97

Er was een groot conflict in deze tijd tussen de Schieringen en de Vetkopers. Het grote deel van de edele Huizumers kozen de kant van de Schieringen, waar Leeuwarden niet blij mee was, want Leeuwarden was Vetkopers gezind. Dit was voor Leeuwarden een goede reden om Huizum plat te branden rond het jaar 1420. In 1481 sloegen de Schieringers terug en met succes. Ze plunderden Leeuwarden. Datzelfde jaar tekenden de 2 groepen een vredesakkoord maar dit was maar voor korte duur. 6 jaar later in 1487 vielen de Schieringen opnieuw aan en nam de Schieringer Worp Lieuwes Juckema het bestuur van Leeuwarden over tot de Saksische Hertogen het bewind van hem overnamen. Deze gaven de opdracht om states in de omgeving af te breken om de stadsmuren van Leeuwarden te versterken en een blokhuis te bouwen. De Blokhuispoort staat vandaag de dag nog steeds in Leeuwarden. Ook de Abbinga State was slachtoffer. Deze is toen ook afgebroken.

In 1511 was de grond van de stins in bezit van Hessel Abbingha die de state herbouwde na de verwoesting en hebben verschillende generaties hier nog gewoond. In 1832 werd de state een aantal keren verkocht en in 1833 stond het leeg. In 1859 moest de state plaats maken voor een aardappelmeel- en siroopfabriek en werd het afgebroken.

Hieronder is een lijst met genoteerde bewoners van de Aebbinga State.

rond 1400 Abba Abbingha
15e eeuw Lutze Abbama / Abbingha
15e eeuw Hessel Abbama getrouwd met Wick Oenema
14xx - 1506 Keympe Abbema (ook genoemd Keympo Abbis)
1506 - 1550 Hessel Abbama / van Abbingha
1550 - 1577 Wick van Aebinga getrouwd met 
1577 - 1581 Gosse Epes van Douma
1581 - 1607 Epo van Douwma, zoon van Wick en Gosse
1608 - 1620 Thet van Douwma getrouwd met Sydts van Botnija
1623 Hessel van Bootsma getrouwd met een dochter van Thet en Sydts
1624 - 1627 Sijdts van Botnia, zoon van Sydts en Thet
1628 Jan Kingma
1641 Wiglius van Aytta, verhuurt het aan Abraham van Schurman
1642 Abraham van Schurman en Maria van Vierssen
1642 - 1752 familie Van Schurman
tot 1815 Jacob Frederik van Sloterdijck
1832 state wordt verkocht
1859 state wordt afgebroken

Bron: http://www.stinseninfriesland.nl

 

Nu

De aardappelmeel- en siroopfabriek die de plaats in nam van dit erg mooie complex staat er nu ook niet meer. Zoals op de foto onderaan de pagina is te zien, is er nu een park met een woonwagenkamp. De naam van het park is het Aebingapark. In het park is een kinderboerderij, een skatebaan en aan de overkant van het water is nu het Drachtsterplein, 1 van de grootste verkeerspleinen van Leeuwarden. Er is ook een rusthuis te vinden in de wijk Huizum met de naam Aebingahiem. Ook hier is de naam terug te vinden.

Zelf vind ik het extreem zonde dat een mooi complex als het Aebinga state plaats heeft moeten maken voor een fabriek. Hoe de state er op de tekeningen uit ziet is erg mooi. Het had een mooi monumentaal pand geweest met een verassende geschiedenis.