Huizum

Huizumer Dorpskerk

Toen

De Huizumer dorpskerk is al een zeer oud gebouw. Het is gebouwd in de 12e eeuw terwijl de toren uit de 13e eeuw stamt. Het schip van de kerk is aan de buitenkant met een pleisterlaag bedekt, waarmee het gebruik van de vele verschillende steensoorten niet op zou vallen. Door de eeuwen heen is er vaak aan de kerk gebouwd en gerenoveerd dat het huidige aanzicht van het schip heeft bepaald. 

Bron: Leewarder Deel, B. Schotanus a. Sterringa, 1695

Op het kaartje hierboven is de Huizumer dorpskerk te zien. Het is het gebouwtje helemaal in het zuidoosten. Dit was in de situatie van 1695.

De kansel in de kerk stamt uit de 16e eeuw. Hiermee is het de oudste van Friesland. In de toren van de kerk hangen 2 klokken. De eerste is gegoten in 1529 en weegt 650 kg. De tweede komt uit het jaar 1582 en weegt 850 kg. Tijdens de Duitse bezetting in de 2e wereldoorlog werden de klokken uit opdracht van de Duitsers uit de toren gehaald en vervoerd naar Duitsland. Hier wouden de Duitsers de klokken omgieten tot oorlogstuig. Zover is het niet gekomen want toen de oorlog voorbij was, werden de klokken ongeschonden aangevonden in een Duitse haven. De klokken zijn toen weer terug gegaan naar de Huizumer dorpskerk.

De Huizumer dorpskerk was eeuwenlang het geestelijke middelpunt van Huizum. Daarnaast had de kerk ook een maatschappelijke functie. Vanaf het jaar 1540 konden kinderen onderwijs volgen bij Magister Jacob, Schoelmeyster toe Husum. De school stond op het oorspronkelijke kerkhof. Magister Jacob was in eerste plaats kerkelijke dienaar en functioneerde daarnaast als koster, doodgraver en voorzanger in de kerk. Vergelijke met het onderwijs van vandaag, stelde het onderwijs van toen nog niet zoveel voor, omdat de functie als schoolmeester meestal minder belangrijk was dan den andere functies. Maar het was wel de eerste stap om de kinderen het een en ander bij te brengen. De band tussen kerk en school heeft tot in de 20e eeuw voortgeduurd.

In de 17e eeuw is de kerktoren 2 keer vernieuwd en heeft de kerk een nieuw interieur gekregen. Het interieur is een mooie collectie die het beeld van de 17e eeuwse protestantse kerk perfect weergeeft. 1 van de waardevolle meubels is een zeldzame achtkantige preekstoel. De enige in Friesland. De decoraties in de kerk bestaan onder andere uit toogpanelen en gecanneleerde kolommen met Korintische kapitelen. Er bevinden zich 3 herenbanken tegenover de preekstoel. 1 van de banken draagt de spreuk: "ARBOR EX FRUCTIE, ET LEO EX UNGUE AGNOSCITUR" (De boom herkent men aan zijn vrucht, de leeuw aan zijn klauw). Verder is er nog een doopbekken met doophek en bijzondere gewelfschotels.

De kerk bezit een waardevolle collectie avondmaalszilver. Deze bestaat onder andere uit een zilveren wijnkan uit 1860, twee bekers uit 1605 en 1802, een achthoekige broodschaal uit 1761 en twee bekkens uit hetzelfde jaar. In 1605 had kreeg Huizum orgel. Deze is in 1954 gererestaureerd.

Bron: Tusken Potmarge & Joske V, blz. 12

Dit is een foto van het interieur van de Huizumer Dorpskerk in het jaar 1954 met het gerestaureerde orgel en links de bijzondere preekstoel.

 

Nu

Er is niet veel veranderd aan de Huizumer dorpskerk. Het is een kerk waar nog steeds trouwe Huizumers komen op zondagen. Ook begrafenissen en bruiloften zijn niet uniek in deze kerk.

Ik vind het leuk dat een kerkje dat moeilijk te vinden is, toch vrij unieke dingen heeft. Zoals de unieke preekstoel, de eerste kansel van Friesland en 2 kerkklokken die op avontuur zijn geweest naar Duitsland.