Toen

Huizum groeide rond het jaar 1900 erg hard. Hierdoor nam de gemeente een uitbreidingsplan aan waar een aantal straten bij aan werden gelegd en een nieuw grietenijhuis voor Huizum zou worden gebouwd. Een grietenijhuis wordt tegenwoordig gemeentehuis genoemd. Huizum was namelijk hoofdplaats van gemeente Leeuwarderadeel. De hoofdplaats van gemeenten mochten een rode ster op hun wapen en vlag dragen, wat de rode ster in het wapen wat hierboven te zien is dus verklaard. Dit nieuwe gemeentehuis werd bijna tegen de grens van de gemeente Leeuwarden aangebouwd, tot ergernis van de gemeente Leeuwarden want rond deze tijd waren Huizum en Leeuwarden altijd nog in een soort conflict.

De oudste notering van gemeente Leeuwarderadeel komt uit 1402. Kampa Jellingha was toen grietman. Een grietman was een soort kruising tussen een huidige plattelandsburgemeester en een soort kantonrechter. Waar de 11 steden van Friesland vroeger burgemeesters hadden, hadden de overige gemeentes dus Grietmannen. 1 van zijn mederichters was Abba Abbingha. Over Abba Abbingha is later op deze site meer te lezen.

Huizum was tot hoofdplaats van gemeente Leeuwarderadeel benoemd omdat het strategisch zou liggen. Dicht bij Leeuwarden en tussen allerlei achterlanden waarin andere kleine dorpen te vinden waren. Waar het oude gemeentehuis stond is niet te vinden. Ik heb in Huizum ook geen gebouwen gezien waarvan ik het idee had dat het een gemeentehuis kon zijn.

Hier onder is een tekening uit het jaar 1906 te vinden, waar het gemeentehuis nog niet op staat (deze tekening kijkt uit naar het noorden) en een foto uit het jaar 1925, waar het gemeentehuis wel al aanwezig is (deze kijkt uit naar het zuiden). Als oriëntatie kan het gebouw met de unieke gele gevel gebruikt worden. Deze gevel is nog steeds terug te vinden in de Schrans.

Bron: Historisch Centrum Leeuwarden Beelbank: http://hcl.pictura-dp.nl

Bron: Historisch Centrum Leeuwarden Beelbank: http://hcl.pictura-dp.nl

De enige grietman over wie duidelijke informatie is te vinden is de heer Frederiks. Hij was grietman tijdens de 2e wereld oorlog. Hij was zo ijdel om van de veronderstelling uit te gaan, dat hij geroepen was om tijdens de bezettingstijd te regeren. Hij zou gezegd hebben dat tijdens de samenvoeging van de 2 gemeentes, hij het parlement, de ministers en de koning zou zijn, in 1 persoon verenigd. Hoewel hij dit later heeft ontkent ooit gezegd te hebben, gedroeg hij zich tijdens de Duitse bezetting wel zo. De bewoners van de regio zeiden dat hij functioneerde als een Duits ondergeschikt hoofd van een Nederlands departement. Nadat de gemeentes definitief samengevoegd zijn, moest de heer Frederiks aftreden. Na de oorlog werd de nieuwe burgemeester van Leeuwarden, ook burgemeester van het toenmalige Huizum.

Tot 20 jaar na de oorlog, in 1965, bleef dit mooie gebouw het gemeentehuis van Leeuwarderadeel, ook al stond het nu in de gemeente Leeuwarden. In 1965 is Stiens het nieuwe hoofd van de gemeente Leeuwarderadeel geworden en is hier ook het nieuwe gemeentehuis gekomen.

NU

In welk jaar precies is niet duidelijk, maar op een bepaald moment is in dit gebouw een nieuwe organisatie gekomen, namelijk het Gemeentelijk Muziekinstituut Leeuwarden (GML). Dit was totdat het GML samenging met de Blauwe Knoop. Een organisatie die tegen het gebruik van alcohol is. Samen gingen ze verder als Parnas, dat nu gevestigd is op de Eewal te Leeuwarden. Het gebouw is nu een atelier genaamd 'It Frysk Schilderhûs'. Er zijn nu allemaal cursussen te volgen die te maken hebben met kunst en creativiteit.

Toen het GML er nog in zat ben ik wel eens binnen in dit gebouw geweest. Er was toen nog een jaarlijkse braderie op de Schrans en kon je hier altijd naar binnen. Toen zag ik ook dat er nog 2 oude cellen in zitten. Mijn ouders zeiden dan dat dit gebouw vroeger een politiebureau was geweest, maar dat was dus niet helemaal waar.

Ook klom ik vroeger wel eens op het dak van het gebouw. Aan de achterkant kon dit altijd gemakkelijk. Ik zal nu voortaan heel anders naar het gebouw kijken. Vroeger was het nog een oud politiebureau waar we opklommen en nu is het een oud gemeentehuis die op een strategische manier op deze plaats is gebouwd, tijdens een conflict met Leeuwarden.